Aanbiedingsbrief

Het college van burgemeester en wethouders biedt de gemeenteraad de voorjaarsnota 2024 en de kadernota 2025-2028 van de gemeente Opmeer aan.

De voorjaarsnota is de eerste tussentijdse rapportage over het lopende begrotingsjaar en bevat autonome en niet beïnvloedbare posten die betrekking hebben op ingezet beleid en er wordt uitbreiding van bestaand beleid ingebracht.

In de kadernota worden de ontwikkelingen opgenomen die in 2025 beginnen en is de jaarschijf 2028 toegevoegd. Daarmee vormt de kadernota de start van de planning- en controlcyclus van het begrotingsjaar 2025.

De ambities uit de Toekomstvisie Opmeer 2030 Thuis in Opmeer zijn omgezet naar opgaven, dit zijn de hoofddoelen tot 2030. De organisatievisie heeft daarop ingespeeld en de veranderlijn opgavegericht werken is opgestart en wordt nu in de praktijk gebracht: het samen werken aan opgaven die voor de inwoners en ondernemers van Opmeer van betekenis zijn. In de kadernota 2025 zijn de activiteiten gekoppeld aan de opgaven uit de Toekomstvisie. Met de kadernota 2025 is de gebruikelijke indeling van de programmabegroting losgelaten. De opzet van de kadernota zoals u deze nu aantreft is overeenkomstig de vijf opgaven van de Toekomstvisie. Elke activiteit is gekoppeld aan een opgave.

Financiële toelichting

In het meerjarenperspectief is een beperkt voordelig begrotingssaldo geraamd voor 2025. Vanaf 2026 zijn de meerjarensaldi van onze begroting negatief. Gemeenten hebben de komende jaren te maken met een flinke financiële uitdaging, de kosten stijgen terwijl de inkomsten vanuit het Rijk dalen. Eerder bij de begroting 2024 hebben wij u al geïnformeerd over het zgn. ravijnjaar 2026. Het rijk heeft het accres van het gemeentefonds fors verlaagd ten opzichte van de jaren ervoor.
Zodra de uitkomsten van de meicirculaire bekend zijn zal over de negatieve meerjarensaldi meer informatie zijn en kan worden bezien of een ombuigingstraject met ingang van 2026 noodzakelijk zal zijn.

De Jaarrekening 2023 sluit met een voordelig saldo voor Woningbedrijf en Algemene dienst van in totaal € 4.281.000. Het voordelig resultaat van het Woningbedrijf wordt echter in de reserve Woningbedrijf gestort en de voordelen van de Algemene dienst zijn voornamelijk incidenteel waardoor de voordelen uit de jaarrekening niet ingezet kunnen worden voor de jaarschijven 2024 e.v.

Bedragen x € 1.000	2024	2025	2026	2027	2028
Saldo MJB primitieve begroting ( - = nadelig)	36	207	-1.471	-1.724	-1.724
Septembercirculaire 2023	271	407	253	753	753
Mutaties Kadernota	0	-15	-38	-38	-38
Mutaties Voorjaarsnota	-1.839	-241	-213	-232	-242
Nieuw saldo	-1.532	358	-1.469	-1.241	-1.251

De mutaties uit de Kadernota betreffen voor 2025 het onderzoek naar communicatiekanalen en vanaf 2026 de afschrijvingslasten van de nieuwe investeringen:

• Fitnesstoestellen en bewegen in de buitenruimte € 150.000
• Beregening sportvelden € 200.000
• ASM trapveld € 100.000

De grootste mutaties uit de voorjaarsnota zijn:

• Hogere kosten jeugdzorg € 1.770.000 incidenteel 2024 nadeel
• WMO huishoudelijke hulp en begeleiding € 230.000 structureel nadeel
• Woningaanpassingen € 180.000 incidenteel 2024 nadeel
• Software sociaal domein € 160.000 incidenteel 2024 nadeel
• Saldo Oekraïne rijksbudget € 980.000 incidenteel 2024 voordeel

Hogere kosten jeugdzorg
Door de hoge kosten van de maatwerkvoorzieningen, welke grotendeels veroorzaakt worden door een aantal financiële zware casussen. Maatregelen zijn genomen om deze kosten te reduceren.

WMO huishoudelijke hulp en begeleiding
Onze samenleving is aan het vergrijzen, hierdoor wordt er meer aanspraak gemaakt op onze voorzieningen WMO. Het invoeren van de eigen bijdrage Hulp in de huishouding zal op termijn zorgen voor een reductie op de kosten huishoudelijke hulp.

Woningaanpassingen
Een tweetal woningaanpassingen zorgen voor een stijging van het totale budget. Door aanpassingen in het huurcontract (het huurcontract loopt gedurende de benodigde zorg) wordt het contingent aangepaste woningen beter beheerd.

Aanbesteding software sociaal domein
In samenwerking met de gemeente Koggenland is, mede om aan de rechtmatigheidsvereisten te voldoen, een nieuw pakket aanbesteed voor Jeugd, WMO en Bijzondere Bijstand.

Oekraïne rijksbudget
In deze voorjaarsnota laten we het saldo van € 980.000 van de verwachte rijksvergoeding en de nu verwachte kosten voor de opvang van de Oekraïense vluchtelingen vrijvallen. Er wordt op dit moment echter onderzoek gedaan naar een meer duurzame opvang van deze mensen. Hiervoor kunnen nog extra kosten ontstaan, die nu nog niet bekend zijn. Voor forse investeringen in herhuisvesting kan een aanvullende rijksvergoeding worden aangevraagd.

Risico's
Voor 2025 hebben wij tegenover de lasten voor loon- en prijsindexering een stelpost voor de Meicirculaire opgenomen voor de verwachte compensatie van de indexering lonen en prijzen (2025 € 562.000; 2026 e.v. € 312.000). Het betreft hier een budgettaire neutrale wijziging omdat wij aannemen dat dit gecompenseerd wordt door het Rijk. In de Meicirculaire over het gemeentefonds moet blijken of onze aanname correct is geweest.

De hoge kosten voor jeugdzorg zijn incidenteel voor 2024 opgenomen, de mogelijkheid bestaat echter dat (gedeeltelijke) doorwerking naar 2025 e.v. realistisch zal zijn.

De Regiodeal die toegekend is aan regio Noord Holland Noord van € 32.500.000 brengt met zich mee dat er cofinanciering wordt toegepast vanuit de verschillende partijen (overheid, bedrijfsleven en onderwijs). Voor Opmeer kan deze bijdrage op basis van het aantal inwoners regio NHN (1,8%) maximaal tot € 585.000 oplopen.

De Omgevingsdienst (OD) voldoet momenteel niet aan de criteria van robuustheid. Er wordt hier een onderzoek naar gedaan. Op dit moment is nog niet bekend wat de financiële consequenties hiervan zijn en wat dit voor Opmeer zal betekenen.

Van onderstaande onderwerpen die in deze Kadernota worden benoemd zijn de financiële gevolgen op dit moment nog niet bekend en zullen in een volgende kadernota wellicht opgenomen worden:

• Centrumplan Opmeer-Spanbroek
• Preventief jeugdbeleid
• Omgevingsdienst
• Aantrekkelijke recreatieve voorzieningen
• Westfries Archief (digitaliseringsproject)

Nieuw beleid gemeenschappelijke regelingen:
Bij diverse gemeenschappelijke regelingen worden er in de begroting 2025 kosten opgenomen voor nieuw beleid. De bijdrage wordt hierdoor voor de deelnemende gemeenten hoger (naast de jaarlijkse verhoging door loon- en prijsindexering). De zienswijzen op de gemeenschappelijke regelingen zijn nog niet in de gemeenteraad afgegeven (besluitvorming in juni 2024). De financiële gevolgen zijn daarom nog niet meegenomen in de Voorjaarsnota 2024. Het betreft:
DeSom € 35.000
Westfries archief € 5.000

De kosten voor handhaving bij recreatiepark de Perelaer zijn niet meegenomen in de Kadernota 2025. Als de raad later in het jaar bij de evaluatie toch besluit dat handhaving bij het recreatiepark noodzakelijk is, zal hier budget beschikbaar voor gesteld moeten worden met bijbehorende dekking.

De financiële effecten van het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet zijn op dit moment nog niet bekend.