Wat gaan we ervoor doen

In zowel het Coalitieakkoord, het Pact van Westfriesland en de Toekomstvisie staan acties benoemd om de betreffende ambities te bereiken. Daarnaast zijn er ook landelijke ontwikkelingen en wetswijzigingen. Hieronder de belangrijkste zaken die spelen of waar nog politiek-bestuurlijke keuzes voor gemaakt dienen te worden.

Hervormingsagenda jeugd

In Juni 2023 is de Hervormingsagenda vastgesteld. Deze agenda bestaat uit de combinatie van een set van maatregelen en een financieel kader waarmee een meer structureel houdbaard jeugdstelsel wordt gerealiseerd. Welke stappen in Opmeer gezet moeten worden om hier invulling aan te geven, zal verder uitgewerkt moeten worden. De financiële gevolgen zijn nog niet te voorzien. Voor zover als mogelijk wordt er inhoudelijk voorgesorteerd op de Hervormingsagenda door het verzwaren van de lokale toegang, het Wijkteam Opmeer. Dit kan onder andere door meer in te zetten op preventie en normalisatie, en het preventieve voorveld zo in te richten dat hulpverlening minimaal ingezet hoeft te worden.

Wijksteunpunten

De doorontwikkeling van de wijksteunpunten zal ook in 2024 onze inzet vragen. Zodra het onderzoek is afgerond zal er gestart worden met de uitvoering van de stappen die nodig zijn om de beoogde doorontwikkeling te realiseren.

Jongerenparlement

We willen een jongerenparlement oprichten om de politieke betrokkenheid van jongeren te vergroten.

Jeugd en Jongerenwerker

We stellen met ingang van 2024 een jeugd- en jongerenwerker aan. Hier is reeds akkoord opgegeven middels de kadernota 2024.

Beheersing kosten Jeugd en WMO

De populatie in Opmeer vergrijst. Een logisch gevolg hiervan is een groter beroep op de WMO. Daar komt bij dat ouderen ook steeds ouder worden waardoor ook het beroep op de WMO in zwaarte toeneemt. Er is regionaal voorspeld dat tussen 2017 en 2040 het aantal 80+ in onze gemeente met 150% zal toenemen.

Leeftijdscategorie	2017	2022	% toename
65 - 80 jarigen	1.841	2.113	14,00%
80 +	485	636	31,10%

De kosten voor de WMO zijn de afgelopen jaren al gestegen tot een hoger bedrag dan begroot. In 2023 is gekozen is voor incidentele dekking van deze kosten, zonder de structurele begroting navenant te verhogen. Blijft de kostenontwikkeling zich doorzetten, zoals in het afgelopen jaar dreigt daardoor opnieuw een tekort.

Ook bij de zorg voor jeugd hebben we in 2023 te maken gehad met een toegenomen zorgvraag en hierbij behorende uitgaven. Vanuit de gemeente wordt continu ingezet op preventie en vroege signalering van problematiek om escalatie, een grote zorgvraag en hiermee gepaard gaande kosten te voorkomen. Ook wordt er direct via het wijkteam, zonder wachttijden, ambulante hulp geboden wanneer mogelijk.

De gemeente heeft een zorgplicht en moet jeugdhulp bieden wanneer nodig. Hierbij kan het zijn dat er via externe verwijzers hulp bij externe partijen wordt ingezet wat duurder is dan de hulp die vanuit het wijkteam geboden wordt. Ook kan er zwaardere, specialistische hulp nodig zijn die niet vanuit het wijkteam geboden kan worden. Daarbij komt dat het voor kan komen dat er gedurende het jaar nieuwe inwoners zich in onze gemeente vestigen waar preventieve inzet niet (meer) mogelijk is en er direct jeugdhulp ingezet moet worden. Dit heeft tezamen gezorgd voor een overschrijding van het budget voor jeugdzorg in 2023. In 2023 is gekozen voor incidentele dekking voor deze kosten, zonder de begroting structureel te verhogen. Blijven deze kosten ook komend jaar in stand, dreigt opnieuw een tekort.

Met verschillende beheersmaatregelen wordt ingezet op beheersing van de kosten voor WMO en Jeugd. Echter is de invloed die er vanuit de gemeente uitgeoefend kan worden op de uiteindelijke uitgaven beperkt en zijn wij als gemeente verplicht hulp te bieden wanneer onze inwoners dit nodig hebben.

Inkoop

In 2024 wordt het ICT systeem voor het wijkteam geïmplementeerd waarvoor het inkooptraject in 2023 is doorlopen. Belangrijk uitgangspunt is gebruiksvriendelijkheid voor zowel inwoner als gemeente.

In 2024 zullen binnen het sociaal domein verschillende inkooptrajecten doorlopen worden:

• Specialistische Jeugdhulp en WMO - De huidige contracten voor specialistische jeugdhulp en WMO lopen per 31-12-2023 af. Voor een aantal onderdelen start een nieuw contract per 1 januari 2024, maar voor specialistische jeugdhulp en WMO starten nieuwe contracten per 1 januari 2025. In november 2022 hebben de Westfriese colleges ingestemd met het realiseren van een overbruggingsaanbod voor WMO en specialistische jeugdhulp (segment B) voor dit tussenjaar 2024.
• RIS - In 2024 moet opnieuw een systeem voor vroegsignalering van betalingsachterstanden ingekocht worden waarin vanuit verschillende partijen meldingen van betalingsachterstand gedaan wordt richting de gemeente. De gemeente ontvangt deze signaleren en benadert inwoners met een hulpaanbod.
• Schuldhulpverlening - In 2024 wordt regionaal gestart met het proces van inkoop- en aanbestedingstraject voor een uitvoeringsorganisatie voor schuldhulpverlening.

Thuis voor Noordje

Het plan Een Thuis voor Noordje is tot stand gekomen in samenwerking met de vier pijlers (de gemeenten van de jeugdhulpregio’s, jeugdhulpaanbieders, samenwerkingsverbanden Voortgezet Onderwijs (VO) en de gecertificeerde instellingen) en met inbreng van ervaringsdeskundige jeugdigen en ouders. Gezamenlijk is de ambitie geformuleerd om jeugdigen zo thuis mogelijk op te laten groeien. Wanneer dit niet (meer) kan in hun eigen gezin, dan plaatsen we jeugdigen in één keer op de juiste plek, waar ze onvoorwaardelijk mogen wonen en inclusieve, liefdevolle zorg ontvangen.

Om in Westfriesland tot een regionale vertaling van Een Thuis voor Noordje te komen is er een projectopdracht en een projectplan opgesteld, getiteld “de houtskoolschets Westfriesland”. Dit project heeft geleid tot een regionaal plan met een daarbij behorende uitvoeringsagenda, welke noodzakelijke veranderingen in het zorglandschap van Westfriesland - waaronder Opmeer - met zich mee zal brengen in 2024.

JeugdzorgPlus

Gemeenten hebben een wettelijke taak om gesloten jeugdhulp, oftewel JeugdzorgPlus, aan te bieden. JeugdzorgPlus is een vorm van hulp die geboden wordt aan jeugdigen die niet bereikbaar zijn voor lichtere vormen van jeugdhulp of die zonder behandeling een gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving (gesloten en open). De hulp heeft als doel om jeugdigen met ernstige gedragsproblematiek te behandelen en perspectief te bieden op een toekomst waarin zij verantwoord mee kunnen doen in de maatschappij.

De aanbesteding van JeugdzorgPlus liep echter 2023 af. Om die reden hebben de zeventien Noord-Holland Noordse gemeenteraden in 2021 de ‘Transformatievisie JeugdzorgPlus 2023 en verder’ vastgesteld. Deze visie is uitgewerkt en vertaald naar een verwervingsstrategie met daarin een financieel kader, waarna een aanbestedingstraject is gestart. Zorgvuldige gesprekken hebben vervolgens geleid tot overeenstemming tussen de zorgaanbieder en de gemeenten in Noord-Holland Noord over enerzijds de uitvoering van JeugdzorgPlus, en anderzijds de tegemoetkoming aan de kosten voor verdere om- en afbouw van JeugdzorgPlus. Het nieuwe contract loopt tot 31 december 2030.

Maatschappelijke opvang (MO) en beschermd wonen (BW)

Kwetsbare inwoners
Opstellen nieuw regionaal meerjaren beleidskader psychisch kwetsbare inwoners
Na een zorgvuldig inkooptraject is bureau AEF geselecteerd om de regio te ondersteunen bij het opstellen van een nieuw regionaal meerjaren beleidskader kwetsbare inwoners. Het nieuwe meerjaren beleidskader zal van kracht worden in 2024. Vooralsnog is onduidelijk wat de (vernieuwde) speerpunten zullen zijn vanuit dit maarjaren beleidskader.

Nieuwe inkoop wonen met ondersteuning
In het voorjaar 2023 is er een start gemaakt met het project inkoop wonen met ondersteuning. Hiervoor zijn, op basis van het rapport van HHM over het zorglandschap en landelijke ontwikkelingen, nieuwe beleidsuitgangspunten beschreven. Deze nieuwe contracten zullen per 1 januari 2025 van kracht worden. Ter overbrugging worden voor het jaar 2024 overbruggingsovereenkomsten gesloten met de aanbieders beschermd wonen/beschermd thuis.

ETHOS-telling
De regio Westfriesland doet mogelijk mee aan de pilot ETHOS-telling van het Kansfonds. ETHOS staat voor European Typology of Homelessness and Housing Exclusion. De ETHOS-telling is een telmethode waarbij op één afgesproken dag alle dak- en thuisloze mensen in een gemeente/regio in kaart worden gebracht. Naar verwachting zal deze telling in het voorjaar van 2024 plaatsvinden.

Inloopvoorziening GGZ
In het voorjaar van 2023 zijn de uitgangspunten inloopvoorzieningen vastgesteld. Dit biedt onderbouwing voor meerjarige financiering van de inloopvoorzieningen. Om de aanbieders de kans te geven aan deze uitgangspunten te voldoen, is de ingangsdatum 1 juli 2024. De huidige financiering wordt daarom tot 1 juli 2024 doorgezet.

Laaggeletterdheid

In 2023 is het regionale uitvoeringsplan brede aanpak van laaggeletterdheid door het college vastgesteld. In 2024 ligt de focus op de uitvoering en implementatie van de brede aanpak van laaggeletterdheid. We zetten hierbij in op een integrale aanpak brede aanpak laaggeletterdheid met aandacht voor borging van deze aanpak.

In 2024 wordt het Beleidskader Westfriese (2021-2024) aanpak laaggeletterdheid geëvalueerd en wordt het Beleidskader Westfriese aanpak laaggeletterdheid 2025-2028 vastgesteld.

Inburgering

In 2024 wordt er uitvoering gegeven aan het door de gemeenteraad vastgesteld regionaal beleidskader ‘Ingeburgerd! Op eigen kracht participeren’. We richten ons daarnaast op monitoring en evaluatie van de uitvoering en indien nodig op aanscherping van beleid en processen. Ook zetten we in op het versterken van de samenwerking tussen de verschillende lokale en regionale stakeholders.

Kaderplan Schuldhulpverlening

Vanuit de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening moet de gemeenteraad een beleidsplan vaststellen dat de kaders geeft voor de integrale schuldhulpverlening aan haar inwoners. Het huidige (regionale) Kaderplan Schuldhulpverlening loopt tot en met 2024. Eind 2024 besluit de gemeenteraad over een nieuw Kaderplan voor de periode 2025-2028.

Hulp bij financiële problemen

Hoewel nog niet duidelijk is hoe in 2024 de prijzen en inflatie ontwikkelen, hebben we als gemeente net als in voorgaande jaren blijvend aandacht voor mogelijkheden om inwoners te ondersteunen bij financiële problemen (ambitie 6.003 van het coalitieakkoord Vitaal Opmeer 2022-2026). Ook informeren we inwoners in 2024 nog meer over de inkomensregelingen, vroegsignalering en andere vormen van hulp om zoveel als mogelijk (grote) schulden te voorkomen.

Indicatoren

Naam indicator	Eenheid	Waarde	Gemiddelde waarde gemeenten <25.000 inw.	Bron*
Banen	Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15 tot 74 jaar	561,3	575,6	LISA
Netto arbeidsparticipatie	% van de werkzame beroepsbevolking	74,8	72,9	CBS
Jongeren met een delict voor de rechter	% 12 t/m 21 jarigen	-	1	CBS
Werkloze jongeren	% 16 t/m 22 jarigen	1	1	CBS
Personen met een bijstandsuitkering	Aantal per 10.000 inwoners 18 jaar en ouder	138,6	215,6	CBS
Kinderen in uitkeringsgezin	% kinderen tot 18 jaar	2	3	CBS
Lopende re-integratievoorzieningen**	Aantal per 10.000 inwoners 15 tot 64 jaar	224,7	142,1	CBS
Jongeren met jeugdhulp	% van alle jongeren tot 18 jaar	9,2	10,7	CBS
Jongeren met jeugdbescherming	% van alle jongeren tot 18 jaar	1,3	1,1	CBS
Jongeren met jeugdreclassering	% van alle jongeren van 12 tot 23 jaar	-	0,4	CBS
Cliënten met een maatwerkarrangement Wmo	Aantal per 10.000 inwoners	480	647	CBS

*Meest recente gegevens op peildatum 10-7-2023

**Hiervoor is geen landelijke eenduidige definitie, waardoor veel gemeenten dit op een andere wijze registreren.