Raadsvoorstel

Het college van burgemeester en wethouders biedt de gemeenteraad de programmabegroting 2025 aan. De begroting bevat positief nieuws over de meerjarige financiële situatie van Opmeer. In de opgaven en de programma’s vertellen wij u over onze ambities en acties gericht op het verminderen van het woningtekort, de opvang van ontheemden en geven we een antwoord op de toenemende kosten van de (jeugd)zorg.

Tegelijkertijd zijn er meer positieve ontwikkelingen, want Opmeer groeit! We willen samen met elkaar ontdekken wat de groei van 20% meer woningen tot 2030 in de gemeente betekent voor voorzieningen als scholen, de zorg voor inwoners en de identiteit van de gemeente. 2025 wordt een ontdekkingsjaar. Een belangrijk onderdeel van dit ontdekkingsjaar is de participatie in de totstandkoming van de omgevingsvisie en de verkenning van de gemeenten voor het Ontwikkelperspectief Noord-Holland Noord.

Onze zorgen omtrent bestaanszekerheid, groeiende polarisatie en de effecten van het asielbeleid zijn met het regeerprogramma van het nieuwe kabinet helaas niet weggenomen. Desondanks zullen wij ons blijven inzetten voor een goede dienstverlening, die modern en adequaat aan onze inwoners en ondernemers en andere belanghebbenden is.

Ontwikkelingen en ambities in 2025

Woningbouw

In 2024 is Opmeer in de prijzen gevallen als "Best presterende gemeente nieuwbouwwoningen in de provincie Noord-Holland". Gezien het coalitieakkoord en de regionale afspraken ten aanzien van de vergroting van de woningvoorraad voor verschillende doelgroepen is het de bedoeling om deze lijn de komende jaren voort te zetten. Er zijn dan ook veel woningbouwprojecten in voorbereiding. In 2025 willen we de initiatieven die hier een substantiële bijdrage aan leveren optimaal faciliteren. Hiermee maken we een mooie stap naar de gewenste 825 woningen in 2030.

Opstellen omgevingsvisie

Woningbouw neemt ruimte in, naast veel andere ontwikkelingen in onze leefomgeving. Daarom stellen wij in 2025 een omgevingsvisie op voor de hele gemeente Opmeer. Een proces met intensieve participatie. Daarvoor moeten we keuzes maken. Hoe zien wij onze leefomgeving en wat kunnen we waar doen?

Uitbreiding bedrijventerrein

Met de toename van woningen en daarmee inwoners past een uitbreiding van beschikbare werklocaties. De gemeente Opmeer wil daarom voor nu en in toekomst voldoende ruimte kunnen bieden aan ondernemers die willen groeien en nieuwe ondernemers om een bedrijf te kunnen starten. In 2025 zal nieuwe planvorming worden opgestart ter realisatie van nieuwe ruimte voor bedrijventerrein. Ter bevordering en borging van de kwaliteit van bedrijventerreinen en te zorgen dat deze schaarse ruimte de gewenste invulling krijgt, zal in 2025 een vestigingsbeleid Bedrijventerreinen voor de gemeente Opmeer worden opgesteld.

In 2025 wordt de ruimtelijke puzzel voor Noord-Holland Noord gelegd

In de periode tot december 2026 wordt het Ontwikkelperspectief Noord-Holland Noord opgesteld, in samenwerking tussen het rijk, de provincie, gemeenten en het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. In de periode januari-juni 2025 wordt de koers van het Ontwikkelperspectief Noord-Holland Noord bepaald en aansluitend wordt de conceptvisie opgesteld. In deze integrale, bovenregionale ruimtelijke visie voor Noord-Holland Noord worden de opgaven en ruimtevragen voor bijvoorbeeld woningbouw, de aanleg van energie-infrastructuur, de uitvoering van de Regionale Energiestrategieën, natuur, bedrijvigheid en landbouw afgewogen.

De gemeenten binnen de regio Westfriesland geven gezamenlijk input voor het Ontwikkelperspectief NHN. De Ruimtelijke agenda Westfriesland is daarvoor een onderlegger.

Verkenning Toekomstmogelijkheden Recreatiepark Westfriesland en De Veken 4

In 2024 is het rapport van BEECKK Ruimtemakers aan de raad aangeboden, waarin verschillende toekomstmogelijkheden voor het Recreatiepark West-Friesland zijn uitgewerkt. Zowel de provincie als de gemeente beschouwen het park niet langer als levensvatbaar voor recreatief gebruik. De door BEECKK Ruimtemakers voorgestelde scenario's omvatten de ontwikkeling tot een bedrijventerrein en / of huisvesting voor arbeidsmigranten. Het bestuur van het recreatiepark heeft verzocht om daarnaast nog een ander scenario te onderzoeken. In 2024 verkennen we gezamenlijk of permanente bewoning een optie is. In 2025 zal de raad een besluit nemen over de gewenste toekomst voor dit gebied, waarbij ze ook permanente bewoning meewegen. Naar verwachting zal 2025 bepalend zijn voor de toekomstige richting van het park. Dit besluit is nauw verbonden met de ontwikkeling van De Veken 4, waarbij we streven naar een integrale gebiedsontwikkeling die zowel De Veken 4 als het Recreatiepark West-Friesland omvat.

Wonen en zorg

Qua woningbouw zetten we enerzijds vooral in op betaalbare woningen voor starters / jongeren en anderzijds op seniorenwoningen welke zorggeschikt zijn, geclusterd en / of zonder traplopen bereikbaar zijn.

Klimaatambities

Ingevolge onze klimaatambities gaan we in 2025 de woningen van het gemeentelijk woningbedrijf en vastgoed verduurzamen. Daarnaast voeren we een isolatieproject uit voor particuliere woningbezitters.

Herziening APV

De Algemene plaatselijke verordening (APV) stellen we aan het einde van 2024 vast. De participatie-avonden met doelgroepen worden goed bezocht en leveren waardevolle input op.

Weerbare overheid

Er komt een gezamenlijk basisnorm voor een weerbare overheid. Dit is een soort van ondergrens waaraan alle Noord-Hollandse gemeenten en de provincie zich committeren met als doel in de hele provincie een gelijke behandeling van overtreders.

De gemeente Opmeer heeft maatregelen genomen om de organisatie bewust te maken van het begrip ‘ondermijning’. Ook zijn barrièremaatregelen, zoals Bibob-beleid, geactualiseerd en aangescherpt. Nieuwe medewerkers krijgen informatie over dit onderwerp (bewustwordingstraining RIEC), leggen ze de eed of belofte af en moeten ook tijdelijke medewerkers - voor tewerkstelling - in het bezit zijn van een VOG(P).

Ook besteedt het college jaarlijks zelf tijd aan het onderwerp, houdt het management de uitvoering van de maatregelen nauwlettend in de gaten en leiden we de organisatie structureel én vakinhoudelijk op. In Westfries verband trekken we na de eerste weerbaarheidsscan in 2022 hierin gezamenlijk op (veiligheidsambitie). Eind 2024 of begin 2025 ontvangt de gemeenteraad een raadsvoorstel om de Noord-Hollandse weerbaarheidsnorm vast te stellen.

Genieten van het landschap

Zoals in deze brief al eerder benoemd, is er de komende jaren een toename van inwoners in de gemeente Opmeer. Naast die ontwikkeling neemt helaas ook overgewicht en bewegingsarmoede toe. Er is daarom een grote behoefte aan extra recreatiemogelijkheden. In 2025 willen we kijken hoe we wandel en fietsroutes kunnen versterken. Hieraan willen we ook extra belevingswaarde toevoegen. Opmeer kent een rijke historie. De verhalen over de ontstaansgeschiedenis van onze leefomgeving gaan we vertellen doormiddel van speciale borden langs onze wandel en fietsroutes.

Wijksteunpunten

In het 2e kwartaal van 2025 wordt de Raad een visiedocument aangeboden over de toekomst van de wijksteunpunten. Ons voorstel zal zijn om de wijksteunpunten voortaan ontmoetingscentra te noemen. Hierbij gaan we in op welke functies wij hierbij willen inbrengen en waar wij de ontmoetingscentra willen situeren.

In deze dialoog met de raad willen wij de visie gaan omzetten naar een uitvoeringsdocument. Uiteindelijk zal de raad voorgesteld worden om de ontmoetingscentra onder een juridische entiteit onder te brengen.

Per 1 januari 2025 zullen de coördinatoren van de wijksteunpunten in dienst komen van de Gemeente Opmeer.

Beter toegankelijke zorg

Het aanvragen van zorg zullen wij steeds laagdrempeliger maken.

Het Wijkteam houdt spreekuren en werken bij de afspraken zonder wachttijd. Het nieuwe registratiesysteem dat wij nu implementeren, zal opleveren dat de klant een eigen portaal krijgt. Hierdoor is het nog eenvoudiger om een aanvraag in te dienen.

In de afspraken met de huisartsen zullen wij tevens de doorlooptijden korter gaan maken. De zorg moet betaalbaar blijven, hiervoor zullen wij in 2025 beheersmaatregelen gaan treffen die de kwaliteit van onze dienstverlening zover mogelijk niet mag raken.

Financiële ruimte voor de ambities in Opmeer

Ambities zijn alleen te realiseren als we rekening houden met de huidige (financiële) situatie en vooruitkijken naar komende ontwikkelingen. Door deze samen te brengen, bereiken we het grootste, meest positieve maatschappelijke effect.

Onze ambities waren bij de kadernota 2025 beperkt, door het structureel tekort in het financieel meerjarenbeeld.

Met de meicirculaire 2024 tekende zich een gunstig structureel meerjarenbeeld af, zodat wij in deze begroting naast autonome ontwikkelingen ook enkele nieuwe voorstellen presenteren.

Jeugdzorg en de meerjarenbegroting

Al enkele jaren zien wij bij enkele gezinnen een aanzienlijke zorgvraag. Hierop gaan wij beheersmaatregelen treffen om de zorgkosten op den duur af te laten nemen. Deze zorgvraag met bijbehorende kosten zijn naar onze mening incidenteel van aard. We verwachten dat onze maatregelen geleidelijk resulteren in afnemende zorgkosten. In het financieel meerjarenbeeld zijn incidenteel zorgkosten voor 2025 en 2026 opgenomen.

Gelet op de grote onzekerheid over de financiële toekomst van gemeenten geeft VNG de gemeenten een begrotingsadvies voor de meerjarenbegroting 2025-2028 . Zo komt de opschalingskorting vanaf 2026 te vervallen, is er 10% te besparen op specifieke uitkeringen en is er een extra bezuiniging op de jeugdzorg. Onderzoek door het VNG heeft aangewezen dat wij ca. 1 miljoen euro tekort komen voor de Jeugdzorg in het gemeentefonds. Geadviseerd wordt geen bezuinigingen door te voeren op andere beleidsterreinen vanwege de groei van de kosten voor jeugdzorg.

Ook het Regeerprogramma van het nieuwe kabinet maakt nog niet concreet wat het kabinet bedoelt met taken en middelen die voor gemeenten in balans moeten zijn. Zowel dit gemeentebestuur als het VNG willen met treffende voorbeelden zichtbaar maken wat voor impact de disbalans tussen taken en middelen heeft op de ambities van Opmeer en de consequenties voor inwoners.

De opbouw van de begroting 2025 en de opgaven

Enkele van deze ontwikkelingen zijn in deze begroting meegenomen, als ook de doelen en ambities zoals vastgesteld in het coalitieprogramma "Vitaal Opmeer", de Toekomstvisie "Thuis in Opmeer", het Pact van Westfriesland en landelijke ontwikkelingen. In deze begroting beschrijven we:

❑ Wat we willen bereiken: hier geven we de ambities en de doelen weer en vermelden per doel aan welke opgave wordt bijgedragen;

❑ Wat we daarvoor gaan doen: we beschrijven de geplande activiteiten voor 2025;

❑ Wat daar de kosten van zijn: we geven inzicht in het budget dat hiervoor nodig is.

Het coalitieakkoord

Naast de Toekomstvisie "Thuis in Opmeer", actuele maatschappelijke ontwikkelingen en vraagstukken is het coalitieakkoord leidend voor onze plannen. We leggen daar duidelijke accenten op, dragen oplossingen aan en bepalen de koers. We hebben ervoor gekozen dit overzichtelijk te presenteren, met controleerbare termijnen en duidelijke actiepunten. De ambities en actiepunten komen terug in de verschillende programma's van deze begroting.

Thuis in Opmeer, onze opgaven

De vijf opgaven uit Toekomstvisie "Thuis in Opmeer" voeren we opgavegericht uit. Het zogenoemde opgavegericht werken, is ook een veranderlijn binnen de organisatievisie. Dit betekent dat we samen met onze maatschappelijke partners, de noodzakelijke activiteiten in onderlinge samenhang uitvoeren. Samen met hen bespreken we per opgave het wat, hoe en wie. Bij het bepalen van het hoe en het wie wordt burgerparticipatie waar mogelijk meegenomen. De opgaven worden de komende jaren verder ontwikkeld. Iedere partner draagt vanuit eigen kracht en kennis bij aan de verschillende activiteiten binnen de opgave. Dat verwerken we in zogenoemde opgaveplannen.

Om opgavegericht werken goed te verankeren in ons werk, is het wenselijk het Planning & Control-instrumentarium (kadernota, voorjaarsnota, najaarsnota, begroting en jaarrekening) daarop aan te passen. De kadernota 2025 is het eerste document geweest dat op de leest van opgavegericht werken is geschoeid. Na een evaluatie van de kadernota 2025 met de auditcommissie is geconstateerd dat in kleine stapjes de doorontwikkeling van de opgaven in de P&C-producten zal plaatsvinden. Elk P&C-document evalueren we op advies van de auditcommissie met de gemeenteraad en wordt besloten hoe verder te gaan met de opgaven in de volgende P&C-documenten.

In deze begroting is een hoofdstuk Toekomstvisie met de uitwerking van de opgaven opgenomen en een tabel waarin de programmadoelstellingen aan de opgaven zijn gekoppeld. Met de auditcommissie zullen we deze begroting evalueren en bezien hoe we de opgaven in de volgende P&C-producten verder ontwikkelen.